Strengere beoordeling arbeidsrelaties

De Belastingdienst publiceerde recent nieuwe voorbeelden waarmee opdrachtgevers en zelfstandigen beter kunnen inschatten of er sprake is van ondernemerschap of loondienst. Zo komt er meer duidelijkheid in een discussie die al jaren speelt: wanneer werkt een zzp’er écht zelfstandig en wanneer is er eigenlijk sprake van een verkapte arbeidsovereenkomst?

De fiscus benadrukt dat niet de contractvorm doorslaggevend is, maar de feitelijke uitvoering van het werk. Steeds vaker blijkt dat een zzp-constructie in de praktijk toch als loondienst wordt gezien.

Gezag, inbedding en persoonlijke uitvoering

De Belastingdienst let vooral op drie dingen:

  • Gezag: bepaalt de opdrachtgever wat er moet gebeuren en hoe?
  • Inbedding: is het werk onderdeel van het bedrijf van de opdrachtgever?
  • Persoonlijke uitvoering: moet de zzp’er het werk zelf doen, zonder vervanger?

Als deze punten aanwezig zijn, is er vaak sprake van loondienst, ook al staat er iets anders in het contract.

Voorbeelden uit de praktijk

De Belastingdienst noemt verschillende voorbeelden. Een websitebeheerder die meerdere klanten heeft, zelf risico loopt en eigen prijzen bepaalt, wordt gezien als zelfstandig ondernemer.
Monteurs en productiemedewerkers vallen dan weer vaak onder loondienst. Zij hebben meestal weinig vrijheid, de opdrachtgever bepaalt hoe en wanneer er gewerkt wordt en het werk is onderdeel van het bedrijf. In zulke gevallen telt dit zwaarder dan de inschrijving bij de KvK of het sturen van facturen.

Risico’s voor opdrachtgevers en zelfstandigen

Als een samenwerking toch loondienst blijkt te zijn, kan dat grote gevolgen hebben. Bedrijven moeten dan loonbelasting en premies betalen. Voor zzp’ers kan het betekenen dat zij hun ondernemersvoordelen kwijtraken en achteraf als werknemer worden gezien.

De overheid benadrukt dat het belangrijk is om tijdig te toetsen of een overeenkomst past binnen de regels. De Belastingdienst biedt daarvoor modelovereenkomsten. De Belastingdienst waarschuwt dat modelovereenkomsten alleen helpen als ze ook in de praktijk worden gevolgd. Het gaat altijd om de feitelijke situatie.

Advies inwinnen steeds belangrijker

Omdat de gevolgen groot kunnen zijn, kiezen steeds meer ondernemers en zzp’ers ervoor om vooraf advies te vragen bij een accountant of fiscalist. Zo verkleinen zij het risico op naheffingen en juridische problemen.

Volgens de Rijksoverheid draait het uiteindelijk om het economische realisme: wie werkt onder gezag, ingebed is in de organisatie en geen ondernemersrisico draagt, kan niet als zelfstandige worden beschouwd, ook al staat dit zo in het contract.