Let op: de FOR is per 1 januari 2023 afgeschaft. Lees meer over dit kabinetsbesluit en welke gevolgen dat heeft voor jou als ondernemer.
Zzp’ers moeten zelf geld opzij zetten voor een aanvullend pensioen. De fiscale oudedagsreserve (FOR) is een mogelijkheid om dit te doen.
Wat is de fiscale oudedagsreserve?
De fiscale oudedagsreserve, afgekort tot een simpel FOR, is één van de mogelijkheden om te sparen voor je zzp-pensioen. Je zet hierbij geld opzij en bouwt daarmee een pensioen op. Veel zzp’ers maken er gebruik van.
Hoe werkt de fiscale oudedagsreserve?
De FOR helpt je om jaarlijks een bedrag opzij te zetten voor je pensioen. Je betaalt over dit gespaarde bedrag géén inkomstenbelasting. Het totale gespaarde bedrag wordt aan je uitgekeerd zodra je de AOW-leeftijd bereikt.
De fiscale oudedagsreserve is daarmee een slimme optie om goedkoop te sparen. Let echter wel op: het gaat hier om belastinguitstel. Wanneer je met pensioen gaat, betaal je deze belasting namelijk alsnog – en in één klap. De fiscale oudedagsreserve wordt tenslotte ook in één keer betaald.
Het is daarbij wél mogelijk om de FOR om te zetten in een lijfrente óf het gespaarde bedrag op een bankspaarrekening te zetten. Je profiteert dan mogelijk van aanvullende voordelen, waarover later meer.
Aftrekpost óf fiscaal voordeel?
Zzp’ers kunnen de fiscale oudedagsreserve tijdens de jaarlijkse aangifte voor de inkomstenbelasting van hun winst aftrekken. De FOR werkt zodoende als een aftrekpost, maar dat is het niet. Het is een fiscaal voordeel, zolang je nog werkt en je oudedagsreserve opbouwt.
Wat zijn de voorwaarden om van de oudedagsreserve gebruik te maken?
De Belastingdienst heeft enkele voorwaarden gesteld waar je als ondernemer aan moet voldoen, wil je in aanmerking komen voor de FOR.
Dit zijn:
- Je moet een ondernemer zijn voor de inkomstenbelasting;
- Je moet minstens 1.225 uur per jaar aan je onderneming besteden en daarmee voldoen aan het zzp-urencriterium;
- Je moet aan het begin van het kalenderjaar nog géén AOW-leeftijd hebben bereikt;
- Je moet winst hebben geboekt om bij te dragen aan de FOR;
- Je totaal opgebouwde oudedagsreserve moet lager zijn dan het vermogen van je onderneming;
- Je FOR moet in je jaarrekening op de balans staan.
Hoe werkt de fiscale oudedagsreserve afrekenen?
Het zogenoemde afrekenen van de FOR vindt plaats op het moment waarop je met pensioen gaat of stopt met je bedrijf. Je krijgt hierbij je pensioen uitgekeerd, maar met ook de verschuldigde belasting betalen aan de Belastingdienst.
Heb je door de jaren heen veel winst geboekt? Hou dan rekening met het betalen van veel belasting, omdat je mogelijk in de hoogste belastingschaal valt. Valt het naar verhouding allemaal wel mee met die winst? Dan betaal je vanzelfsprekend ook minder belasting.
De meeste zzp’ers weten echter niet precies hoe ze er financieel voorstaan wanneer het tijd is voor pensioenuitkeringen en belastingaangiftes. We raden het je daarom aan om, wanneer je gebruikmaakt van de FOR, altijd een bedrag opzij te zetten voor de Belastingdienst. Dat kan bijvoorbeeld via een langlopende spaarrekening of een lijfrente.
Hoeveel mag ik per jaar opzij zetten voor de fiscale oudedagsreserve?
Het maximale bedrag dat je opzij mag zetten voor de oudedagsreserve verandert ieder jaar en wordt bepaald door de Belastingdienst.
Dit jaar (2022) ligt dit bedrag op 9,44 procent van je fiscale winst. Je moet daarbij precies 9,44 procent opzij zetten: niets meer en niets minder.
De Belastingdienst hanteert daarbij ook nog een maximumbedrag. Dit bedrag ligt in 2022 op €9.632. Dat is een stijging ten opzichte van 2021, toen het maximumbedrag €9.395 bedroeg.
Voorbeeld oudedagsreserve berekenen
Niet helemaal duidelijk? Snappen we. Je vindt daarom hieronder een voorbeeld van een oudedagsreserve berekenen.
Stel – je maakt €60.000 winst in 2022. Dan mag je over dit jaar €5.664 opzij zetten voor de fiscale oudedagsreserve. Dit is tenslotte €9,44 procent van deze winst.
Je betaalt dan geen belasting over dit bedrag: dat gebeurt pas zodra je met pensioen gaat of met je bedrijf stopt. Je betaalt dus alléén inkomstenbelasting over de resterende €54.336.
Herhaal dit trucje vervolgens voor ieder jaar dat je hebt gewerkt. Tel alle belastingvrije bedragen bij elkaar en op en voilà: je hebt de totale oudedagsreserve die je tot nu toe hebt opgebouwd.
Wat zijn de voordelen van de fiscale oudedagsreserve voor zzp’ers?
Het gebruik van de fiscale oudedagsreserve heeft de volgende voordelen:
- Je bespaart op de kosten voor een verzekeraar of beleggingsinstelling. Dit betaal je wél wanneer je gebruikmaakt van bijvoorbeeld lijfrente;
- Je houdt je geld binnen de onderneming en kunt er dus mee investeren;
- Je ontvangt rente die wordt berekend over het ingelegde bruto bedrag – en niet over het netto bedrag.
Wat zijn de nadelen van de fiscale oudedagsreserve voor zzp’ers?
Ben je van plan om gebruik te maken van de oudedagsreserve voor zzp’ers? Kijk dan ook even naar de nadelen van de FOR, zodat je kunt afwegen of dit voor jou een passende oplossing is.
Het gebruik van de fiscale oudedagsreserve heeft de volgende nadelen:
- Je hebt géén oudedagsvoorziening wanneer de FOR niet is opgenomen in je boekhouding op het moment dat je stopt met werken;
- Je hebt géén oudedagsvoorziening wanneer je bedrijf failliet gaat;
- Je moet belasting betalen aan de fiscus wanneer je stopt met je bedrijf – ook wanneer je overlijdt.
Onthoud bovendien: de oudedagsreserve is een belastingvoordeel en een uitstel van betaling. Je moet deze belasting dus op een later moment alsnog betalen.
Waarom moet ik mijn fiscale oudedagsreserve omzetten in lijfrente?
Het is mogelijk om je fiscale oudedagsreserve om te zetten in een lijfrente. Dit heeft twee belangrijke voordelen:
- Je spreidt je belasting;
- Je betaalt géén belasting over je rendement.
Je spreidt je belasting
Stop je met je onderneming of ga je met pensioen? De oudedagsreserve die je hebt opgebouwd komt dan in één keer vrij.
Het is fijn om in een keer te beschikken over het volledige bedrag, maar het betekent ook dat je in een keer alle verschuldigde belasting over de oudedagsreserve moet betalen.
Zet je jouw FOR echter om in lijfrente? Dan wordt je oudedagsreserve in termijnen uitgekeerd. Je betaalt de belasting dan niet in één keer, maar in periodieke aflossingen.
Je betaalt géén belasting over je rendement
Heb je er eerder voor gekozen om je oudedagsreserve op een beleggingsrekening te zetten? Dan krijg je rendement dat bij je inkomen wordt opgeteld. Je betaalt inkomstenbelasting over dit rendement.
Zet je echter de FOR om in lijfrente? Dan betaal je belasting over het bedrag dat je opzij hebt gezet. Je betaalt géén belasting over het bedrag dat je krijgt uitgekeerd.
Dat houdt in dat je rendement opbouwt waarover je geen belasting hoeft te betalen.
Hoe kun je je fiscale oudedagsreserve afbouwen?
Wil je niet in één keer je fiscale oudedagsreserve omzetten in een lijfrente? Dat hoeft ook niet. Het is namelijk ook mogelijk om de FOR langzaam af te bouwen.
Kies je hiervoor? Sluit dan een lijfrente af die je maandelijks opbouwt. Je betaalt de maandelijkse premie voor de lijfrente en trekt hetzelfde bedrag af van de FOR in je aangifte.
Is de FOR voor zzp’ers altijd gunstig?
Zoals bij de meeste pensioenoplossingen het geval is, is ook de vraag of de FOR voor zzp’ers gunstig is afhankelijk van je persoonlijke situatie.
We raden het je aan om alléén geld opzij te zetten voor de FOR als je weet dat uitstel van belasting in jouw geval voordelig is. Je moet vanzelfsprekend wel in staat zijn om deze belasting te betalen wanneer je de AOW-leeftijd bereikt.
Het kan in dat geval dus voordeliger zijn om de FOR om te zetten in een lijfrenteverzekering, een spaarlijfrente of een beleggingsrekening.